Spaanse omwalling

In het begin van de zestiende eeuw ontstonden heel wat nieuwe oorlogstechnieken en –wapens, waardoor de laatmiddeleeuwse omwalling van Antwerpen niet langer als verdediging volstond. Keizer Karel gaf de Italiaanse ingenieur Donato di Boni de opdracht om een omwalling van het gebastioneerde type te ontwerpen. De nieuwe of Spaanse omwalling werd gebouwd tussen 1542 en 1553 en bestond uit vijf monumentale poorten, acht muurpartijen en negen bastions: vijfhoekige, uitspringende bolwerken.

Alle muren werden opgetrokken uit baksteen en bekleed met witte hardsteen uit Glabbeek. Ze hadden een hoogte van tien meter en werden bekroond met een borstwering van maximaal twee meter. De Spaanse omwalling was destijds een van de meest moderne versterkingen en heeft tot op vandaag een bijzondere cultuurhistorische waarde. Op het einde van de zestiende eeuw werd de citadel van Antwerpen aan de zuidelijke zijde van de Spaanse omwalling toegevoegd. De citadel werd in 1567 opgericht door de hertog van Alva.

In de negentiende eeuw verloor de Spaanse omwalling zijn functie. Bij de bouw van de Brialmontomwalling in 1850 stond de oude omwalling verdere stadsontwikkeling in de weg, waardoor in 1860 werd besloten om deze volledig af te breken. Bovengronds verdween alles, maar ondergronds bleef de volledige blauwdruk bewaard. Bij de heraanleg van de leien onderzochten de archeologen voor het eerst de resten van deze imposante omwalling.